Ochotnicze Straże Pożarne to organizacje, które działają na podstawie: ustawy Prawo o stowarzyszeniach, statutu Ochotniczej Straży Pożarnej Rzeczpospolitej Polskie jako dobrowolne, samorządne, trwałe zrzeszenia o celach nie zarobkowych. Samodzielnie określają swoje cele, programy działania i struktury organizacyjne oraz uchwalają akty wewnętrzne dotyczące działania, a działalność swoją opierają na pracy społecznej swoich członków.
Każda jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej, jako stowarzyszenie, zarejestrowana jest w sądzie w Krajowym Rejestrze Sądowym Stowarzyszeń, posiada swoją siedzibę, osobowość prawną i jest członkiem Związku Ochotniczych Straży Pożarnych RP.
Ochotnicza straż pożarna jest jednostką umundurowaną, wyposażoną w specjalistyczny sprzęt, przeznaczoną w szczególności do walki z pożarami, klęskami żywiołowymi lub innymi miejscowymi zagrożeniami.
Koszty zapewnienia gotowości bojowej ochotniczych straży pożarnych, bezpłatnego umundurowania, szkoleń, okresowych badań lekarskich oraz ubezpieczenia członków OSP i MDP – w myśl o ochronie przeciwpożarowej i zgodnie z jej rygorami – ponosi gmina.
Budżet państwa uczestniczy w kosztach funkcjonowania jednostek ochotniczych straży pożarnych, jeżeli działają one w ramach krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego. Natomiast szkoleniami członków OSP zajmuje się Państwowa Straż Pożarna, zgodnie z systemem szkolenia członków ochotniczych straży pożarnych biorących bezpośredni udział w działaniach ratowniczych zatwierdzony przez Komendanta Głównego PSP i zaakceptowany przez Prezesa Zarządu Głównego Związku OSP RP.
Na terenie gminy Ruda-Huta działają 3 Ochotnicze Straże Pożarne w następujących miejscowościach:
Krajowy System Ratowniczo-Gaśniczy – to integralna część organizacji bezpieczeństwa wewnętrznego państwa mająca na celu ratowanie życia, zdrowia, mienia i środowiska, prognozowanie, rozpoznawanie i zwalczanie pożarów, klęsk żywiołowych lub innych miejscowych zagrożeń; System ten skupia jednostki ochrony przeciwpożarowej, inne służby, inspekcje, straże, instytucje oraz podmioty, które dobrowolnie w drodze umowy cywilnej zgodziły się współdziałać w akcjach ratowniczych.
Zgodnie z art. 14. 1. ustawy o ochronie przeciwpożarowej Krajowy system ratowniczo-gaśniczy ma na celu ochronę życia, zdrowia, mienia lub środowiska naturalnego poprzez:
- walkę z pożarami lub innymi klęskami żywiołowymi,
- ratownictwo techniczne,
- ratownictwo chemiczne,
- ratownictwo ekologiczne,
- ratownictwo medyczne,
- współpracę z jednostkami systemu Państwowego Ratownictwa Medycznego oraz centrali powiadamiania ratunkowego.
Krajowy System Ratowniczo-gaśniczy organizuje się na trzech poziomach:
- wojewódzkim,
- powiatowym,
- krajowym,
Zgodnie z przynależnością terytorialną, Krajowy System Ratowniczo-Gaśniczy tworzą oraz koordynują jego funkcjonowanie, następujące organy władzy:
- wójt w zakresie zadań ustalonych przez wojewodę,
- starosta, który określa zadania i kontroluje wykonanie zadań na obszarze powiatu, a w sytuacjach nadzwyczajnych zagrożeń życia, zdrowia, środowiska i mienia zarządza systemem przy pomocy powiatowego zespołu reagowania kryzysowego,
- wojewoda, który określa zadania i kontroluje ich wykonanie na obszarze województwa, a w sytuacjach nadzwyczajnych zagrożeń życia, zdrowia, środowiska i mienia zarządza systemem przy pomocy wojewódzkiego reagowania kryzysowego.
W skład Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego włączona została 1 jednostka OSP z terenu naszej gminy: Ruda.